ประเพณีท้องถิ่น

ประเพณีท้องถิ่น จังหวัดปราจีนบุรีมีประเพณีท้องถิ่นที่นิยมปฏิบัติกันมาตั้งแต่โบราณกาลจนถึงปัจจุบัน คือ ประเพณีตรุษสงกรานต์ ประเพณีการสวดคฤหัสถ์ ประเพณีแห่ดอกไม้ ประเพณีแห่นางแมว ประเพณีทำขวัญลาน ประเพณีบุญบั้งไฟ และการเล่นเพลงระบำ
ประเพณีตรุษสงกรานต์		ประเพณีการสวดคฤหัสถ์
เป็นประเพณีที่รู้จักกันแพร่หลาย ยึดถือปฎิบัติกันในทุกภาคทุกจังหวัดทั่วประเทศไทย เพราะเป็นประเพณีส่งท้ายปีเก่าต้อนรับปีใหม่ของไทยมาแต่โบราณกาล นอกจากการทำบุญสรงน้ำพระ เล่นน้ำสงกรานต์แล้ว ยังมีการละเล่นพื้นบ้านในงานซึ่งแตกต่างกันไปแต่ละท้องที่แต่ละอำเภอ เพราะจังหวัดปราจีนบุรีมีประชาชนที่อพยพมาจากที่ต่างๆ กัน กิจกรรมการละเล่น เช่น การเล่นเข้าผี เช่น ผีแม่ศรี ผีลิงลม ฯลฯ การเล่นไม้หึ่ง หรือไม้จ่า การเล่นสะบ้า การเล่นช่วงรำ		เรียกอีกอย่างหนึ่งว่า การสวดพระมาลัย หรือการแสดงหน้าศพ จัดขึ้นที่งานศพ หรือ สถานที่ตั้งศพ ศาลาการเปรียญ หรือกุศลสถานก็ได้ตามความเหมาะสม พิธีการสวดพระมาลัยนี้จัดในเวลากลางคืนขณะตั้งศพอยู่ โดยมากมักจะสวด 3 คืน หรือถ้าเจ้าภาพเป็นผู้มีฐานะดีก็อาจจะสวดถึง 7 คืน
ประเพณีแห่ดอกไม้		ประเพณีแห่นางแมว
เป็นประเพณีไทยซึ่งกำลังจะสูญหายไป เพราะปัจจุบันนี้ไม่ได้รับการอนุรักษ์ส่งเสริมให้แพร่หลาย ที่ยังคงรักษาและจัดงานประเพณีนี้อยู่ทุก ๆ ปี คือ ที่วัดแจ้งเมืองเก่า อำเภอประจันตคาม ประเพณีแห่ดอกไม้จัดขึ้นก่อนวันเข้าพรรษา 1 วัน และในวันออกพรรษาของทุกปี โดยเฉพาะในวันออกพรรษาจะจัดเป็นงานใหญ่ มีประชาชนมาร่วมงานอย่างคับคั่ง พิธีเริ่มที่วัดโดยพระสงฆ์ และชาวบ้านมาชุมนุมพร้อมเพรียงกัน แล้วจัดขบวนแห่ไปยังป่า หรือหัวไร่ปลายนาก็ได้ เมื่อไปถึงป่าแล้ว ก็ทำพิธีทางศาสนารับศีลจากพระสงฆ์ผู้เป็นประธาน จบแล้วชาวบ้านก็แยกย้ายกันไปเสาะแสวงหาดอกไม้ต่าง ๆ ในป่านั้น ขณะที่หาดอกไม้ก็ร้องรำทำเพลงกันไปหรือไม่ก็ส่งเสียงไชโยโห่ฮิ้วกันก้องป่า เป็นที่รื่นเริงสนุกสนานกัน บางทีหนุ่ม ๆ ก็ร้องเพลงเกี้ยวพาราสีสาว ๆ ทำให้เกิดบรรยากาศครึกครื้น เมื่อได้ดอกไม้ตามความต้องการแล้วก็กลับยังที่ประชุมรับศีล รับพรจากพระสงฆ์ เสร็จแล้วก็ไชโยโห่ร้อง ตั้งขบวนแห่นำดอกไม้ที่เก็บหาได้กลับวัด เพื่อนำดอกไม้ไปบูชาพระรัตนตรัยส่วนหนึ่ง อีกส่วนหนึ่งนำไปปักประดับพระเจดีย์ทรายของแต่ละคน ตอนกลางคืนมีการเฉลิมฉลองพระเจดีย์ทราย มีมหรสพสมโภช หรือการละเล่นพื้นบ้านต่าง ๆ		เป็นประเพณีที่เล่นเพื่อขอให้ฝนตก ชาวนา ชาวไร่ จะได้ทำนาทำไร่ได้ตามฤดูกาล หากฝนไม่ตกหรืออากาศแห้งแล้งเกินกว่ากำหนด ชาวนาก็จะรวมกลุ่มกันขอฝนโดยการเอาแมวตัวหนึ่งใส่กระชัง หามกันสองคนแห่ไปตามหมู่บ้านต่าง ๆ ในเวลากลางวัน หรือกลางคืนก็ได้แล้วแต่สะดวก มีพวกถือพานบ้าง กระบุงบ้าง เดินตามขบวน เมื่อชาวบ้านอื่นเห็นขบวนแห่นางแมวผ่านไปก็จะนำน้ำมาสาดแมว และสาดพวกขบวนแห่ด้วย พร้อมกับอวยพรให้ฝนฟ้าตกต้องตามฤดูกาล และให้ข้าวสารใส่กระบุง ให้เงินใส่พาน เมื่อเลิกแห่แล้วชาวนาก็จะนำสิ่งของที่ได้มาไปถวายวัด ประเพณีบุญบั้งไฟ เป็นประเพณีที่ได้รับมาจากภาคอีสาน จัดตรงกับวันวิสาขบูชาเพื่อบูขาเทพยดาอารักษ์ให้ฝนตกตามฤดูกาล ชาวนาชาวไร่จะได้ทำไร่นาได้ผลอุดมสมบูรณ์ ในจังหวัดปราจีนบุรีนั้นนิยมจัดเป็นงานใหญ่ประจำปีที่วัดต้นโพธิ์ อำเภอศรีมโหสถ มีการจุดบั้งไฟขึ้นสูง การประกวดลำเซิ้งของขบวนแห่บั้งไฟ และมีการแสดงมหรสพสมโภช